Beta Berlayar Jauh: “Ik vaar ver weg”.
De uitvaartstichting Hilversum creëert 2023 een waardige herdenkingsplaats op de Zuiderhof waar overledenen uit de Molukse gemeenschap hun laatste rustplaats hebben. Het betreft hier een herdenkingsplaats voor de Molukse marinemannen, waarvan een aantal begraven zijn op de Zuiderhof en ook een aantal op de Noorderbegraafplaats. Uitvaarstichting Hilversum heeft vanuit respect voor de familieleden en nabestaanden van deze Molukse Marinemannen, ervoor gekozen een herdenkingsplaats voor het leven te creëren, met een prachtig monument en een ruimte om samen te komen. Aan kunstenaar Barbara Houwers werd gevraagd een ontwerp te maken voor dit herdenkings-monument. Gekozen werd voor het ontwerp “De koffer”.
Barbara Houwers:
“Geflankeerd door strakke architectuur van Dudok zou mijn ontwerp geplaatst worden op een middenveld zodat daar de herdenkingsplaats kon worden gecreëerd. Een lege plek voor een groot en imponerend/zwaar verhaal.
In de ontwerpfase verzamelde ik kernwoorden en begrippen. De “rechte rug” van de mariniers en hun familieleden. De “blik voorwaarts”. Dapperheid, waardigheid, trots maar ook wanhoop. Hoe vertaal je dit als kunstenaar? Hoe verbeeld je een gecompliceerd en heel treurige geschiedenis?
Dudok keek met me mee….Ik heb “De koffer” als een bijna abstracte vorm verbeeld. Op het eerste gezicht een eenvoudig en een bijna bescheiden object. Op het tweede gezicht heb ik in het artistieke proces van vormen en boetseren de worsteling willen laten zien: De complexiteit en het stille leed van allen die deze geschiedenis hebben meegemaakt. Die de reis over zee meemaakten en de aankomst in Nederland. Na het boetseren van talloze menselijke figuren (in een gestileerde weergave van de generaties) kozen we voor de uitvoering van het beeld in het mooiste materiaal waar een kunstenaar mee kan werken: Het Brons.
Met een aantal heel bijzondere stenen creëerden we verder deze gedenkplaats waar je ook daadwerkelijk middenin kan staan, ervaren, gedenken en even zitten. Ook de stenen komen van ver! Er is nog een fossiel te zien uit zee. De grootste steen is in 3 stukken gehakt: een stille metafoor voor de 3 generaties die hier samen komen op deze begraafplaats”.
De geschiedenis van de naoorlogse Militairen/ migranten uit Indonesië is een complex verhaal. Met daarin “een koffer” als symbool voor het verlangen dat niet uit kwam…….
De koffer die stilzwijgend jarenlang klaar stond voor terugkeer naar het Vaderland. “De koffer die niet werd uitgepakt”. Een metafoor voor het onrecht dat deze groep is aangedaan door de staat der Nederlanden.
Ontwerp en uitvoering: Barbara Houwers 2023.